Sevim Burak ve Ford Mach I’in İstanbul’unda İnsandışı Failler

15 Aralık 2020

SELVER SEZEN KUTUP

Khas Core Program

15 December 2020, Tuesday, 20.00

Bu sunum Sevim Burak’ın Ford Mach I metninde insanlar ve insandışı faillerin ilişkilerine odaklanacaktır. İnsan merkezci bir dille insanın öncelendiği, metnin insanın tahakkümünde kurgulandığı bir söylem Ford Mach I’de nihai değildir. Metnin kolektif üretim süreci, anlatı stratejilerinin kullanımı, anlatıya konu olan malzeme; insanla insan olmayanı aynı düzlemde düşünebilmemize imkân tanıyan bir metinsel ağ inşa etmiştir. Ford Mach I otomobil ile insanın, hayvan ile otomobilin, insan ile nesnenin, söylem ile maddenin çaprazlama ilişkilendiği durumlarda eylemlerin neye benzeyeceğini, sınırların nasıl zorlandığını, sınırların yeniden ve birlikte oluşturulmak üzere meydana getirdiği imkânları göstermektedir. Boğaziçi Köprüsü’nün açılacağı günün gecesinde başlayan romanın geri dönüşlerle kapsadığı elli yıllık süreci kurmaca düzleminde nasıl var ettiği tartışılacak, metnin insan olmayanları dillendirme biçimine yakından bakılacaktır. Bugünkü karşılıkları kentsel dönüşüm/yenileme olan hareketlerin nüvelerinin görüldüğü 1970’ler İstanbul’u “kentsel asemblaj” kavramını örneklemektedir. Kentin sokaklarında farklı sınıflardan kişilerin karşılaşma anlarının sahnelendiği metinde, yürüyerek ve otomobilin içinden caddeler kat edilir. Yolların, hayvanların, insanların, otomobillerin, makinelerin iç içeliğindeki kent sayısız başka faille ilişkilenmelere açılmıştır. Böylece Ford Mach I’in makineselliği; bir tür “açık yapıt” olarak açık uçlu okumalarla metnin yazarını çoğullaştırması; nihayetinde metindeki insan dışı varlıkların kendi sesini arama-bulma süreci vesilesiyle edebiyat ile insan olmayanların salınımındaki tartışmalar mümkün kılınmıştır.