Bu konuşma, İstanbul Sanat Merkezi’nin yerleştiği ve “Manastır” olarak bilinen, Tarlabaşı, Beyoğlu’ndaki Sakızağacı Caddesi üzerindeki binanın hikâyesini ve bu hikâyeyi keşfetme sürecimizi konu ediyor. On dokuzuncu yüzyıl ortasında Katolik Ermeni kız çocuklarına hizmet vermek için inşa edilen Anarat Hığutyun Okulu, yüz yıldan uzun süre ilk ve orta okul olarak eğitim vermeyi sürdürdükten sonra, 1982 yılında ekonomik sebepler ve mahallenin dönüşümü gerekçe gösterilerek kapandı. Boş binanın sinema endüstrisinden iki girişimci tarafından keşfiyle, burası İstanbul’un yeni kültürel oyuncuları için bir merkeze dönüştü: dans ve tiyatro toplulukları, sanatçılar, grafik tasarımcılar ve pek çok başka figür binada birlikte üretmeye başladılar ve böylece bu yer 1990’lı yılların başında “İstanbul Sanat Merkezi” olarak anılmaya başlandı. Kısa süre içinde binaya bir dans stüdyosu, iki tiyatro sahnesi ve bir restoran-bar yerleşti. Çok sayıda farklı sivil toplum kuruluşunun ve kent girişimlerinin de bulunduğu bina, aynı zamanda döneminin popüler bir parti mekânıydı. Böylece Manastır, İstanbul’un hızla küreselleştiği ve Beyoğlu’nun radikal bir biçimde dönüştüğü yıllarda birbirinden çok farklı topluluklar için bir tür “bir arada varolma mekânı” oldu. 2000’li yılların başında, Tarlabaşı dönüşümünün bir parçası olarak boşaltılan ve bugün otel olarak işlevlendirilmesi projesi devam eden binanın yazılmamış tarihini kaydetmek üzere SALT Araştırma ve Programlar’ın başlattığı projeye ben 2017 yılında dahil oldum. İlksen Mavituna ve Seçil Türkkan ile birlikte bir seri radyo programı yaparak, Manastır’ın tarihini sesler ve sözlü tarih çalışmalarıyla arşivlemeyi amaçladık. Bu çalışmadan ses kayıtları ve arşiv görsellerinin eşlik edeceği konuşmada, Manastır’a bugünden birlikte bakacağız.
